Nemojte se zavarati... Iako naziv ove sorte vinove loze asocira na Portugal, u pitanju je ipak sorta koja se istorijski vezuje za područje centralne Evrope. Nekada se čak smatralo da ju je iz Portugala na područje centralne Evrope doneo austrijski ambasador Baron von Fries u 18. veku. No, zahvaljujući DNK istraživanjima, prevagnula je ipak teorija da sorta potiče iz centralne Evrope i da se prostirala širom Austrougarskog carstva. Danas najviše zasada portugizera ima u Austriji i Nemačkoj (gde je treća crna sorta po zastupljenosti u vinogradima). Pored Austrije i Nemačke, portugizer se smatra autohtonim i u drugim zemljama centralne Evrope: Hrvatskoj, Srbiji, Češkoj republici, Rumuniji, Sloveniji i Mađarskoj. Treba istaći da je u Vojvodini (pokrajina na severu Srbije)  početkom XX veka portugizer bio među najzastupljenijim crnim sortama vinove loze. Danas se ova sorta u Srbiji može naći samo na Fruškoj Gori, gde su najznačajniji proizvođači vinarija Mačkov podrum, Kiš i Bajilo.

Portugizer u vinskom svetu ima reputaciju sorte koja daje lagana vina koja nisu intenzivno obojena, niskih kiselina koje u vinu pojačavaju impresiju razvodnjenosti. Vinski eksperti su donekle bili nepravedni prema ovoj sorti i uglavnom su mu davali etiketu nezanimljivog, običnog, trivijalnog vina. To me podseća upravo na vina kuće od ove sorte koja se mogu naći u malim kafićima i restoranima po Beču... Knjiga The Oxford Companion to Wine čak navodi da „se ova vina retko izvoze, i to sasvim opravdano, a retko zavređuju ozbiljnije bavljenje njima“. S druge strane, u vinogradu je portugizer sorta koja ne pravi puno problema. Otporan je na bolesti, ne preterano zahtevan, bujna sorta koja dosta rađa... Zato pretpostavljam da se opisi koje susrećemo u literaturi odnose na vina napravljena od grožđa iz vinograda u kojima nije bilo puno truda da se portugizer ukroti. Međutim, Vilanj u Mađarskoj, Plešivica u Hrvatskoj i Fruška Gora u Srbiji su vinske oblasti u kojima su lokalni vinari pokušali da od ove sorte izvuku ono najbolje. Stroga kontrola prinosa u vinogradu, stare loze, karbonska maceracija, pa čak i odležavanje u buretu...a sve u cilju da portugizer izdignu iznad ranga prosečnog vina. Zato su pojedini vinari iz tih regija uspeli da portugizeru daju koncentrovanost, ekstrakt, naglašenu voćnost i izdignu portugizer iznad proseka. Portugizer je i dalje vino koje se pije mlado, zato u Srbiji tradicionalno uz njega ide epitet "svatovac" (jer se pije već od jeseni, kad počne sezona svadbi i veselja).





KAŽI MI, KAŽI, KAKO DA TE ZOVEM...

Opšteprihvaćeni naziv ove sorte u internacionalnim krugovima je Blauer Portugieser. U svim državama centralne Evrope postoje tradicionalni lokalni nazivi za ovu sortu koji najčešće predstavljaju prilagođenu varijantu u zavisnosti od lokalnog jezika. Tako se u Češkoj koristi naziv modry portugal, u Srbiji portugizer... Može se reći da je ova sorta postala kolateralna šteta u ratu za zaštitu potrošača. Naime, primenjujući striktno propise koji sprečavaju dovođenje potrošača u zabunu, pojedine države su usled birokratske nespretnosti da izađu na kraj sa komplikovanom papirologijom i ponekad iracionalnim propisima izgubile pravo da ovu sortu nazivaju imenom koje egzistira već vekovima.

Najbolji primer toga je Hrvatska. Usled propusta državnih činovnika, Hrvatska je greškom izostavila portugizac sa spiska sorti i tradicionalnih imena koja istorijski postoje na teritoriji Hrvatske. Prilikom naknadnog pokušaja da se ispravi greška, Portugal je reagovao i uložio prigovor da naziv portugizac može dovesti potrošače u zabunu da vino potiče iz Portugala. To je bilo dovoljno da se zabrani korišćenje tog naziva iako je portugizac poznat pod tim imenom u Hrvatskoj još od vremena Austrougarske. Nakon puno većanja i pokušaja da se ispravi greška, konačno je odlučeno da se umesto naziva portugizac koristi purtugizec (naziv sorte na lokalnom dijalektu Plešivice).

Ne može se reći da su srpski vinari imali sreće, jer tu sreća nije presudna. Jednostavno, u srpskom ministarstvu poljoprivrede se našao Darko Jakšić, koji je na svojim plećima izneo čitavu reformu vinskog sektora i usklađivanje sa pravilima EU, a pritom sačuvao posebnosti Srbije. I na tome mu treba odati priznanje.

MAČKOV PORTUGIZER

U Srbiji, najveći doprinos povratku portugizera na vinsku scenu i njegovoj afirmaciji je dala vinarija Mačkov podrum iz Iriga (Fruška gora, Sremski rejon). Zahvaljujući predanom radu u vinogradu koji se nalazi na nadmorskoj visini od 250 metara, grožđe vrhunskog kvaliteta daje koncentrovano vino  Portugizer 2014 - Mačkov podrum, kompleksnih aroma maline, kupine i crne ribizle na nosu uz suptilne note nane i eukaliptusa koje vinu daju atraktivnost i izdižu ga iznad uobičajenih dometa portugizera. U ustima izrazito voćno, vino ostavlja trag svežine i arome ribizle i kupine. Srednjeg tela, alkohol 11,5%.







 

BERBA 2015 JE POČELA

Vinarija Mačkov podrum svako godine obeleži početak berbe. Naravno, najranija sorta u vinogradima vinarije Mačkov podrum je portugizer. U društvu neizbežnog pudara, čuvara vinograda, i uz pratnju muzikanata, vlasnik vinarije Sava Jojić sa članovima porodice, prijateljima vinarije i vinskim medijima je 29. avgusta 2015. godine simbolično započeo berbu portugizera. Ove godine, priroda je bila izdašna prema vinogradarima u Srbiji. To se može pripisati i nekoj prirodnoj ravnoteži i kosmičkoj pravdi uzimajući u obzir koliko muke je zadala prethodna 2014. godina. A kvalitet vina ćemo moći da proverimo već trećeg četvrtka u novembru kada se na glavnom trgu u Novom Sadu svečano otvaraju boce mladog portugizera svatovca.

"pudar" - čuvar vinograda

NAZAD NA KATEGORIJU