Rejon Negotinska Krajina je prava vinska riznica Srbije. Vina iz ove regije su se u novijoj vinarskoj istoriji Srbije izborila za svoje mesto kvalitetom koji je potvrđen na najznačajnijim internacionalnim vinskim takmičenjima. A ohrabruje što vinari iz ovog rejona vinski identitet grade podjednako na vinima od autohtonih i internacionalnih sorti vinove loze.

GEOGRAFSKI POLOŽAJ

Rejon Negotinska Krajina se nalazi na istoku Srbije i prostire se duž reke Dunav, neposredno uz rumunsku i bugarsku granicu. Vinogradi Negotinske Krajine administrativno zauzimaju teritoriju gradova Negotin i Kladovo. Ukupne površine pod vinogradima zauzimaju 978ha. Glavni geografski faktori koji utiču na identitet regije su blizina Dunava i planine Miroč (768m), Veliki Greben (656m) i Deli Jovan (1136m)  koje sa zapada okružuju ovaj vinski rejon, pa se nagib terena postepeno spušta sa zapada prema istoku, odnosno do obale reke Dunav. Rejon Negotinske Krajine se prostire na nadmorskoj visini  u rasponu od 60 do 480 metara, ali se vinogradi u najvećoj meri nalaze na nadmorskim visinama od 100 do 270 metara. Zanimljivo je istaći da se u Negotinskoj Krajini nalazi i mesto sa najnižom nadmorskom visinom u Srbiji na ušću Timoka u Dunav (28m). Velika vodena površina reke Dunav pojačava efekte sunca jer se sunčevi zraci odbijaju od površine vode (efekat vodenog ogledala, koji takođe postoji u sremskom rejonu, u vinogradima koji se nalaze u ataru sela Banoštor na Fruškoj Gori). Reka Dunav je takođe značajna jer ublažava tokom zime ekstremne i nagle fluktuacije temperature i štiti vinograde od opasnih mrazeva.

U rejonu Negotinske Krajine se nalaze sledeća vinogorja: ključko, brzopalanačko, mihajlovačko, negotinsko i rogljevačko-rajačko.

KLIMA I ZEMLJIŠTE

Klima rejona uslovljena je time što je Negotinska Krajina sa severa i zapada okružena planinama, dok je sa juga i istoka otvorena prema prostranoj ravnici kroz koju dopiru vazdušne struje iz oblasti Crnog mora i Mediterana. Zbog toga ovo područje odlikuju specifični klimatski uslovi koji ga čine različitim u odnosu na ostale delove Srbije.

Rejon poseduje izrazite karakteristike kontinentalne klime sa oštrim zimama i vrelim letima, kada temperatura neretko dostiže i 40 stepeni u hladu (Negotinska Krajina ima prosečno 265 sunčanih dana u godini). S druge strane, sneg je redovna pojava na teritoriji istočne Srbije. Tokom zime, najčešće duvaju gornjak i košava. Gornjak je hladan severozapadni vetar koji dolazi preko Homoljskih planina i donosi iznenadne i obilne padavine. Košava je takođe hladan vetar, ali slabiji od gornjaka i najčešće izaziva višednevno padanje sitnog snega.

Što se tiče zemljišta, vinogradi se najčešće nalaze na smonici, gajnjači i peskovitom zemljištu. Uz samu obalu Dunava, javljaju se lesno tlo, aluvijalne naslage, nanosi šljunka i gline i peskovito tlo.

ISTORIJA

Tradicija gajenja vinove loze i proizvodnje vina u Negotinskoj Krajini seže do vremena Starih Rimljana i vladavine Marka Aurelija Proba (275-282). Sa Fruške Gore, gde su posađeni prvi čokoti, praksa gajenja vinove loze se prvo proširila do Smedereva, a zatim prateći reku Dunav i do Negotinske Krajine. U blizini Kladova je iz tog vremena pronađena mermerna ploča sa reljefom Libera i Libere, rimskih božanstava vina, plodnosti i slobode. U srednjem veku, vinarstvo doživljava svoj procvat, međutim dolazak Turaka prekida taj uspon i ograničava kulturu proizvodnje vina na manastirska imanja. Prvi pisani dokument u kom se pominje proizvodnja vina u Negotinu datira iz 1530. godine.

Nakon pojave filoksere, u cilju što uspešnije obnove vinogorja, 1881. godine (pojedini izvori navode 1887.godinu), osnovana je prva voćarsko-vinogradarska škola u kojoj su seljaci učili kalemljenje. Potom je u manastiru Bukovo kod Negotina 1886. godine osnovan lozni rasadnik. Manastir je tako postao središte obnove vinogradarstva Negotinske Krajine nakon filoksere. Uporedo sa rasadnikom i poljoprivrednom školom, u Srbiji se u to vreme širio i trend osnivanja vinogradarskih zadruga.  Negotinska (Krajinska) vinogradarska zadruga je osnovana 1890. godine (pojedini izvori navode kao godinu osnivanja 1895.), dok je Kladovska vinogradarska zadruga osnovana tek 1929. godine.

SORTE

U rejonu Negotinska Krajina se u vinogradima mogu naći i autohtone i internacionalne sorte vinove loze. Svakako, zahvaljujući velikom broju sunčanih dana tokom godine, ovaj rejon je naročito pogodan za pozne sorte. Od autohtonih sorti, u Negotinskoj Krajini se još uvek u starim zasadima vinograda mogu pronaći čokoti začinka, bagrine, vranca, crne tamjanike. Međutim, identitet ovog rejona isto tako čine i internacionalne sorte game i kaberne sovinjon. Smatra se da rejoni Negotinska Krajina i Vranjski rejon pružaju idealne uslove u Srbiji da kaberne sovinjon iskaže svoje najbolje karakteristike.

PIVNICE

Pivnice su autentična vinogradarska naselja u Negotinskoj Krajini- kompleksi vinskih podruma koji su najčešće podizani u blizini sela. Smatra se da najveći broj danas očuvanih pivnica potiče iz druge polovine devetnaestog veka i početka dvadesetog veka. Pivnice odnosno vinski podrumi su pravljene od kamena tesanika i brvana. Odlikuju ih debeli zidovi kako bi unutar njih temperatura bila stabilna. Pivnice su delom ukopane u zemlju dok su se na spratu nalazile prostorije za boravak vinara. Kompleksi pivnica su imali svoje urbanističko uređenje, tako da su skupine pivnica formirale ulice i trgove. Veliki broj ovih naselja nije odoleo zubu vremena, ali su do današnjeg dana očuvane rajačke, rogljevačke, štubičke, smedovačke i bratujevačke pivnice. Ostalo je zabeleženo da se najveći kompleks pivnica nalazio u selu Tamnič, ali da su sve porušene do 1955. godine.  Iako ih još uvek ima dosta koje su u zapuštenom stanju i čekaju neka bolja vremena, sve više se uviđa njihov značaj tako da je započeo trend obnavljanja pivnica, ponovno stavljanje vinskih podruma u upotrebu, tako da turisti koji se tamo zapute mogu i da kupe ili degustiraju lokalna vina. Pivnice su kandidat za upis na listu svetske baštine Uneska (UNESCO).

 

NAZAD NA KATEGORIJU